Warzywa liściowe - znane i nieznane - Rukiew wodna

Czas upływa i mniej znane gatunki stają się znane bardziej, ale wciąż niektóre warzywa są mało rozpowszechnione. Zatem czas to zmienić i zapoznać się z wybranymi warzywami liściowymi.

Rukiew wodna, rzeżucha wodna

(Nasturtium officinale R. Br, syn. Rorippa nasturtium-aquaticum [L.] Hayek., Sysymbrium nasturtium aquaticum L.)

Cechy

Nie na darmo warzywo to uchodzi za superfood -  rukiew wodna to w najnowszych badaniach najzdrowsza roślina świata. Ta niewielka bylina należy do rodziny kapustowatych, jest bombą witaminową i ma niesamowite właściwości zdrowotne za przyczyną zawartej w niej glukonasturcynie (działanie chemoprewencyjne) oraz kwercytynie (przeciwutleniacz) i innych składnikach, ale o tym później. Roślina ta w naturze porasta brzegi wód płynących, lubi czystą wodę. Rośnie w zwartych kępach do 50 cm wysokości. Ma rozgałęzioną łodygę, pustą w środku, która może być wzniesiona lub lekko pokładająca się. Osiąga do 1–2 m długości. Liście są błyszczące, ciemnozielone.

Rozmnażanie i uprawa

Nasiona rukwi wodnej wysiewa się od marca do kwietnia pod osłony lub do gruntu w okresie od maja do sierpnia. Przed siewem nasiona włożyć na 7 dni do lodówki. Uprawa tej rośliny jest łatwa, toteż z powodzeniem można ją uprawiać nawet na okiennym parapecie, najlepiej w uprawie hydroponicznej. Przy uprawie w ogrodzie nie jest wybredna jeśli chodzi o podłoże, ale należy pamiętać, że w naturze porasta brzegi strumieni, stąd też  powinniśmy wybrać dla niej teren położony jak najbliżej zbiornika wodnego lub  regularnie nawadniać zagony. Dobrym pomysłem jest też uprawa rukwi wodnej na terenach okresowo zalewanych, jeśli dysponujemy takim terenem, najczęściej w pobliżu potoków, strumieni, czy rzeczek. Siejąc nasiona należy pamiętać, aby nie umieścić ich zbyt głęboko w ziemi. Kiełkują już po 8-12 dniach, a pierwsze zbiory przeprowadza się ok. 40 dni od siewu. Na miejsce stałe sadzimy po 15 maja w rozstawie 10 x 30 cm lub 25 x 25 cm. W uprawie nie ma innych specjalnych wymagań. Rozmnaża się również łatwo wegetatywnie. Wystarczy oderwać pęd w miejscu węzła i wsadzić ją do wody. Na pewno się ukorzeni.

Uwaga: Rukiew wodna szybko się rozprzestrzenia i jest rośliną dość ekspansywną.

Plon z gruntu: ok. 10kg/ha

Plon z uprawy pod osłonami: ok. 4,5 kg/m²

Walory zdrowotne i smakowe

Rukiew wodna ma wyrazisty, lekko pieprzowy smak z wyczuwalną nutą słodyczy - trochę przypomina w smaku rzeżuchę. Zawiera minerały: potas, wapń, magnez, cynk, mangan, żelazo, fosfor, sód, miedź, selen; witaminy: K, A, C, E,  B; luteinę, zeaksantynę, a także liczne flawonoidy, jak np. kwercetynę, która jest silnym przeciwutleniaczem. Zawarta w rośnie glukonasturcyna ma działanie antynowotworowe. Z kolei imponująca lista mikroelementów czyni z rukwi roślinę usprawniającą działanie ludzkiego organizmu na wielu płaszczyznach: od funkcjonowania narządów wewnętrznych po kondycję skóry i włosów. Dzięki temu znalazła również zastosowanie w kosmetyce. Niski indeks glikemiczny rukwi wodnej sprawia, iż stabilizuje ona poziom glukozy we krwi. Zaskakujące jest, że w jej liściach znajduje się czterokrotnie więcej witaminy A i beta-karotenu, niż np. w jabłkach, marchwi, pomidorach, czy brokułach. Ma też znacznie więcej potasu, niż znane z tego, pomidory. Ma działanie odmładzające, co potwierdzono podczas badań, głównie za sprawą beta-karotenów, witaminy C i E - znanych jako witaminy "młodości". Współczesna fitoterapia poleca ją także osobom z problemami z nerwami.

Odmiany

Brak

Choroby i szkodniki

Rukiew wodna najczęściej atakowana jest przez znienawidzone przez wszystkich, ślimaki.

Ciekawostki

- nasiona rukwi znaleziono w wykopaliskach z epoki neolitu i żelaza

- rukiew wodna została wpisana na listę roślin bliskich zagrożenia do Polskiej czerwonej księgi roślin

- miejscowość New Alresford  ogłoszono brytyjska stolicą rukwi, corocznie w maju odbywa się tam festiwal tego warzywa

- rukiew znalazła się w weselnym menu księcia Williama i księżnej Kate - podano ją w małych tartach ze szparagami

- od wieków uprawiano rukiew we Francji, plantacje te nazywano cressonieres i zakładano je zazwyczaj koło źródeł

- trzy francuskie gminy mają rukiew wodną w swoich herbach - D’Huison Longueville, Vayres-sur-Essonne i Vernon

- kiedyś stanowiła źródło witamin i minerałów dla osób z niskich warstw społecznych, stąd jej nawa “chleb ubogich”

- pod kątem zawartości najważniejszych dla zdrowia składników odżywczych wyprzedza nawet brokuły i jarmuż

- starożytni Egipcjanie podawali sok z rukwi niewolnikom, wierząc że zwiększy to ich wydajność w pracy

Zastosowanie i przepisy

Rukiew wodną powinniśmy włączyć do swojego codziennego jadłospisu głównie ze względu na szereg korzystnych właściwości zdrowotnych. Z uwagi na wyrazisty smak rukiew wodna nadaje się  do kremowych zup, sałatek, kanapek, czy grzanek lub zapiekanek oraz past warzywnych, w których podkreśli smak. Może być też dodatkiem do soków z owoców i smoothies. Z rukwi można również zrobić pesto, które wykorzystamy jako dodatek do potraw z mięsach. Jej smak złagodnieje, jeśli ugotujemy ją na parze.

Uwaga: zaleca się spożywanie nie więcej niż 80 g dziennie rukwi przez ok. 2 miesiące. Wiąże się to z możliwością podrażnienia dróg moczowych. Ne zaleca się jej także osobom, które chorują na wrzody jelit i żołądka oraz przy stanach zapalnych nerek. 

Zupa z rukwi

wywar mięsno -warzywny

ziemniaki

rukiew

przyprawy i dodatki: pieprz, gałka muszkatołowa, łyżka masła, śmietana

Do przygotowanego wywaru dodajemy pokrojone w kostkę ziemniaki i łyżkę masła. Kiedy ziemniaki będą miękkie dodajemy liście rukwi, gotujemy 10 - 15 minut, a następnie miksujemy i przyprawiamy. Na talerzu dekorujemy gałązkami świeżej rukwi. Doskonałym dodatkiem do kremowej zupy z rukwi będą grzanki.

Koktajl warzywno-owocowy z rukwią

- liście rukwi wodnej

- awokado

- banan

-  szpinak typu „baby” 

- woda kokosowa.

Wszyskie składniki zmiksować. Podawać z lodem.